Heb jij ook wel eens een steen in het water gegooid? En gezien dat rond de plek waar de steen in het water valt heftige kringen ontstaan die steeds groter en oppervlakkiger worden, tot ze helemaal verdwijnen en het water tot rust komt? Heb je dat wel eens gezien? Hetzelfde gebeurt bij iemand als hij of zij geconfronteerd wordt met de seksverslaving van de partner. Het leven en de emoties van de persoon worden door de onthulling van het geheime seksleven, net zoals het water door de geworpen steen, heftig in beroering gebracht. Deze turbulentie kan echter langzaam tot rust komen door er op een juiste manier mee om te gaan. Maar die rust is veelal niet blijvend. Er kan opnieuw turbulentie ontstaan, net zoals in het water waar ik op uitkijk. De ene keer is het spiegelglad, een andere keer is het zo onstuimig dat de zwanen en de eenden de wal op vluchten en de ontstane schuimkoppen vrij spel hebben. De turbulentie van wind, lucht en water geeft een mooi beeld van wat er, metaforisch gezien, van binnen gebeurt met iemand na het oplopen van een psychisch trauma. Ook bij een trauma dat door een seksverslaving van de partner is veroorzaakt.

Een verborgen trauma
Maar… er is één belangrijk verschilpunt met andere psychische trauma’s: er wordt niet openlijk over gesproken. Het blijft net zo geheim als de (cyber)seksverslaving zelf en daardoor voor partners niet gemakkelijk om hulp te gaan vragen. Toch behoeven zij, evenals degenen die een ander psychisch trauma meemaken, erkenning zorg en steun. Praten over het gebeurde, voelen over het gebeurde en aanleren en toepassen van stress verminderende technieken, zijn essentiële onderdelen van een verwerking van een trauma. Pas als de stresshormonen afnemen en de angsten gaan liggen, ontstaat er ruimte in hoofd en lijf voor de eigen kernwaarden in het leven. Dan heeft de persoon in kwestie zijn of haar eigen kracht hervonden en het leven weer op de rails gekregen. Het doorlopen van een dergelijk proces is ook wenselijk, zo niet noodzakelijk bij een trauma dat door de seksverslaving van de partner is veroorzaakt. In het verwerkingsproces is het belangrijk dat er aandacht wordt besteed aan triggers die naar het trauma verwijzen.

Een trigger doet heden en verleden door elkaar halen
Een trigger heeft als werking dat iemand bij een gebeurtenis in een onderdeel van een seconde uit het heden terug geslingerd wordt naar het verleden. Als het om seksverslaving gaat kan de partner van het ene op het andere moment belanden in de periode dat de (cyber)seksverslaving aan het licht kwam, of de ernst van de verslaving duidelijk werd. Voor de omgeving of voor de persoon zelf is de reactie op de gebeurtenis totaal onbegrijpelijk of in geen enkele verhouding met wat er zich op dat moment voordoet.

Ankie (36), 2 kinderen
‘Als ik mannen met hun kinderen zie spelen, als ik met onze kinderen de foto’s van vroeger bekijk, als iemand iets zegt, als ik mannen met hun mobiel in de weer zie, als ik blote of schaars geklede vrouwen (posters) zie, series op tv, et cetera, dan worden de pijn en de vernedering weer geactiveerd. Ik heb in therapie geleerd dat dit triggers zijn die me terug slingeren in de pijn van het ontdekken van zijn dubbelleven. Als ik meteen iets ga doen: iets lekkers maken, opruimen, met de kinderen fietsen et cetera, dan verdwijnt de pijn.’

Manon (41)
‘Als we samen boodschappen gaan doen en ik zie een blonde, blauwogige dame met lange haren, krijg ik het al benauwd. Ik weet dan dat mijn man in no time nergens meer aandacht voor heeft behalve voor dat mens. Het samen boodschappen doen kan ik wel vergeten. Hij loopt als een zombie naast me.’

Een onderdeel van de heling van het trauma omvat het herkennen van triggers, zodat iemand zijn of haar reacties kan begrijpen en leren om ermee om te gaan. De triggers die aan het trauma doen herinneren zijn bij partners van seksverslaafden echter veelomvattender en gevarieerder dan bij andere trauma’s. Daarom is een belangrijk onderdeel in de behandeling van partners: herkenning en hantering van triggers die pijn, verwarring, boosheid, onzekerheid, twijfel aan zichzelf, weer nieuw leven doen in blazen.

Triggers zijn echter voor elke persoon anders. Triggers kunnen bijvoorbeeld zijn: mobiele telefoons, andere vrouwen, lange blonde haren, computers, seksscènes in films, seksuele handelingen en/of aanrakingen. Meer inzicht krijgen in je triggers en bijbehorende reacties, kan je verder helpen in de verwerking van het trauma. (Uit: Hoe overleef ik de seksverslaving van mijn partner, bladzijde 70)

Corona en triggers
Onlangs hoorde ik echter een nieuwe trigger. Een hele eigentijdse trigger. Geactualiseerd door de maatregelen rondom het coronavirus. Een van de aspecten van het door de seksverslaving veroorzaakt trauma is namelijk vervreemding van het eigen sociale netwerk. Uit schaamte en bescherming tegen verwacht onbegrip en veroordeling spreken veel vrouwen er niet over in hun vrienden – en vriendinnenkring en soms ook niet binnen de familie. Zo ontstaat er in iemands leven een tijd van vóór de onthulling en een tijd van na de onthulling. Niets is na de ontdekking of onthulling meer hetzelfde, niets is meer zoals vanouds, alles is ontregeld. Het leven lijkt niet langer te kloppen, en dat geeft een enorm vervreemd gevoel.

Coronamaatregelen hebben eveneens een vervreemdend effect
De maatregelen rondom het coronavirus hebben voor sommige mensen eenzelfde vervreemdend effect op hun leven. Vooral als ze eerder te maken hebben gehad met een seksverslaving van hun (ex)partner. Maar… er is een tweede groot verschil. Het is niet geheim. Integendeel. Er wordt over gepraat, geklaagd, gegrapt en zelfs gelachen. Aandacht te over en vele initiatieven om eenzaamheid en vervreemding te verdrijven. Kortom het is een onderwerp dat velen aan het hart gaat.

Effecten van een trauma resoneren lang na
De effecten van een trauma, ook van een door de seksverslaving van de partner veroorzaakt trauma, kunnen via triggers nog lang in iemands leven blijven mee resoneren. Zelfs als die persoon met een nieuwe levenspartner alles achter zich denkt te kunnen laten en opnieuw te kunnen beginnen. Iemand kan nog volledig uit zijn of haar dak gaan als de nieuwe relatie niet reageert op whatsapp of te laat komt op een afspraak zonder dat te melden. Die situatie roept namelijk een ongewilde, heftige herinnering op aan de ontelbare keren dat hij of zij te horen heeft gekregen dat de partner moest overwerken, niet kon bellen wegens een lege accu van zijn telefoon, of een andere plausibele smoes. In mijn boek ‘Hoe overleef ik de seksverslaving van mijn partner’ heb ik meer voorbeelden van triggers beschreven.

Ik hoop en wens dat als het coronavirus onder controle is gebracht, dit acceptatie, niet oordelende en tolerantieniveau nog lang na resoneert. En mochten we deze liefdevolle instelling weer uit het oog verliezen, dat er dan legio triggers zijn die ons terug doen fluiten naar de saamhorigheid en tolerantie van de coronatijd. Wellicht kunnen dan seksverslaafden en hun partners uit de duisternis tevoorschijn treden en openlijk spreken over hun worsteling met deze problematiek zonder veroordelend en meewarig bejegend te worden.

Liefs Hannie!